Tasavvufun Zaferleri

Yasemin Çiçek tarafından yayına hazırlanan bu eser, Dârü’l-Hikmeti’l-İslâmiyye azalığında bulunan İzmirli İsmail Hakkı ile Tetkîk-i Mesâhif-i Şerîfe ve Müellefât-ı Şer‘iyye Heyeti riyasetindeki Şeyh Safvet'in ahlak ve tasavvuf kitaplarındaki hadislerin sıhhati konusunda aralarında geçen ilmi tartışmaların bir neticesidir. 1920 yılında başlayıp 1925’te sona ermiş olan bu münazara; modernleşme ile birlikte mevcut din anlayışının dönüştürülmesinin zorunlu olduğu fikrinin devam ettiği şartlarda, iki mühim ve etkili âlimin tasavvuf literatürünü kendi cephelerinden değerlendirmeleri üzerinedir. Tartışmalarda İzmirli İsmail Hakkı başta felsefe ve kelam olmakla birlikte birçok ilim dalında yetkin bir Darülfünun hocası kimliği ile mutasavvıflar ve tasavvuf kitaplarıyla ilgili tenkitlerini ileri sürmüştür. Şeyh Safvet Efendi ise Ezher’de eğitim almış tarikat şeyhliği ve birçok ilmî heyette idarî görevleri olan bir âlim kimliğinin yanı sıra mebusluk yapmış siyasî bir şahsiyettir. İslam dünyasının modernleşme sürecinde ortaya çıkan meselelerinden biri olan ahlak ve tasavvuf kitaplarındaki hadislerle ilgili tenkitleri cevaplamış, iddalarını savunmuş ve itirazlarını dile getirmiştir. "Tasavvuf daima muzafferdir." düsturuyla yola çıkan bu eserde, hadis, fıkıh ve usul gibi temel İslami ilimlere dair günümüzde de tartışılan pek çok hususa Osmanlı Türkçesinin selis üslubuyla cevaplar bulacaksınız.      

Bu kitap İzmirli İsmail Hakkı ve Şeyh Safvet'in ahlak ve tasavvuf kitaplarındaki hadislerin sıhhati konusunda aralarında geçen ilmi tartışmaların bir neticesi olarak vücut bulmuştur. 1920 yılında başlayıp 1925’te sona ermiş olan bu münazara; modernleşme ile birlikte mevcut din anlayışının dönüştürülmesinin zorunlu olduğu fikrinin devam ettiği şartlarda iki mühim ve etkili âlimin tasavvuf literatürünü kendi cephelerinden değerlendirmeleri üzerinedir.

Tasavvufun Zaferleri, yaşadıkları dönemde düşünceleri birbirinden farklı biri Ezher’de eğitim almış tarikat şeyhliği ve birçok ilmî heyette idarî görevleri olan aynı zamanda hem Osmanlı hem de Cumhuriyet döneminde mebusluk yapmış siyasî bir şahsiyet olan Şeyh Safvet ile başta felsefe ve kelam olmakla birlikte birçok ilim dalında yetkin bir Darülfünun hocası olan İzmirli İsmail'in tasavvuf kitaplarında mevcut hadislerin sıhhat derecelerini tartıştıkları, birbirlerine yazdıkları reddiyelerin mahsülüdür. Bu yerli mülahazalar aslında bizi yirminci asrın ilmi ortamındaki tartışmların da içine atacaktır. Görelim, tasavvuf bu tartışmalardan nasıl muzaffer çıkacak?