Sultanlar ve İmparatorlar: Bir Bizanslının Gözünden Osmanlılar

"Dünyanın en mutlu ve en müreffeh şehrinin yağma edilmesi karşısında kim gözyaşı döküp yas tutmaz ki? Hangi kalp taştan yapılmıştır da bu musibetin acısını hissetmez?” Doğu Roma İmparatorluğu, daha iyi bilinen ismiyle Bizans, bizim için hep "öteki"dir. Osmanlı'nın ezeli düşmanı, entrikaların diyarı, küffarın başkentidir Bizans. Günümüzde bile uzantılarını görebildiğimiz bu rekabetin hatta husumetin sebebi nedir? İstanbul gibi dünyanın gözbebeği bir şehri paylaşamamamızdan kaynaklıdır belki bu durum. Ne de olsa onlar şehrin eski sahipleridir, bizim "fetih" dediğimiz onlar için "işgal"dir. Ve iki kıtayı birbirine bağlayan bu eşsiz şehrin en ünlü yapısı, Ayasofya, artık kilise değil camidir. Bu bizim için kutlu bir olayken, diğer taraf için yıkımdır, işlenen günahlardan dolayı Tanrı'nın verdiği bir cezadır. Bu farklı bakış açıları gösteriyor ki madalyonun her zaman iki yüzü var. Tarihimizdeki zaferler bizleri gururlandırırken düşmanlarımız ne hissetti? Hakkımızda neler düşündü, neler söyledi? İşte elinizde tuttuğunuz kitap, bu sorulara tatmin edici cevaplar veriyor. Kimliği meçhul bir Bizanslının gözüyle Osmanlılara dışarıdan bakma imkânı sunan bu eser, Hüseyin Uçar’ın titiz çevirisiyle dilimize kazandırıldı.  

Osmanlı tarihinin önemli olaylarını genellikle Osmanlı kaynaklarından öğreniriz. Tarihimizde iz bırakan olayları bir yabancının gözünden okumak, özellikle bir Bizanslının gözünden görmek eşi bulunmaz bir fırsat. Bu kitabı okuyunca Osmanlıların önlenemeyen yükselişi ve etraflarındaki toprakları adım adım ele geçirmeleri hakkında Bizanslıların ne düşündüğünü öğrenirken, Osmanlılara hangi nazarla baktıklarını daha iyi anlayacaksınız.

Bu eser aslında Bizans'ın son dönemlerinde İstanbul'daki Rum Patrikhanesi'nde görev yapan patriklerin detaylı bir dökümünü içeren bir Bizans kroniği. Ancak kronik, yalnızca din görevlilerinin bir listesi olmaktan çok uzak. Hatta patriklerin hayatı ikinci planda kalıyor. Kronikte Fatih Sultan Mehmet'in babası I. Murat'tan başlayarak Osmanlı padişahlarının pek çoğunun icraatlerine yer veriliyor. Bunlar arasında İstanbul'un fethi (Bizanslılar açısından travmatik bir olay olması hasebiyle) öne çıkıyor. Eserde kullanılan üslup Bizanslıların Osmanlı algısı hakkında fikir edinmemize olanak sağlıyor.