Şemsiyye

"Cehalet hastalığını giderme yolu üçtür: Hizmet, halvet ve sohbettir." "Babalar üç tanedir. Birincisi, senin doğumuna vesile olan; ikincisi, sana ilim öğreten; üçüncüsü ise seni terbiye eden." "Her kim tasavvuf ehlinin yolunda sülukunu tamamlayana kadar belalara, ihvanın meşakkatlerine, açlığa ve diğer şeylere sabrederse kendisi için zıllî varlığın karanlığından nuranî varlık güneşi doğar. Bu anlattıklarımızı yapmazsa olmaz!" Hz. Ebubekir Efendimizin söylediği rivayet edilen yüz özlü söze XV. yüzyılın büyük gönül eri, Sadrazam Pirî Mehmed Paşa'nın babası, Şeyhülislam Zenbillilî Ali Cemâlî Efendi'nin amcası, Padişah Bâyezıd-ı Velî'nin son derece hürmet ettiği Halvetî Şeyhi Cemâl-i Halvetî'nin özgün yorumları tasavvuf yolunun anlayışını, idrakini ve irfanını ortaya koyuyor. İbn Arabî'den Abdürrezzak Kâşânî'ye, Şeyh Mağribî'den Hallac-ı Mansur'a, Beyazıd-i Bistâmî'den Ebü'l-Hasan Harakânî'ye kadar önemli zevatın sözleriyle de süslenen bu teviller hem Halvetîlik yolunun zihniyetini hem de Osmanlı İstanbulu'nda yerleşmiş tasavvuf anlayışına ışık tutuyor. Kalbe tesir eden mübarek sözlere ilaveten bilhassa tevhid, marifet, sıdk, aşk, takva, muhabbet, Muhammed, nur, açlık, küfür, cihad, Rab kelimeleri adeta yapı sökümüne uğratılmakta ve her bir harfin işaret ettiği sembolik ve derin manalar şerh edilmekte. Üç farklı kütüphanedeki üç farklı Arapça yazmadan istifade edilerek hazırlanmış olan bu tahkikli neşrin Türkçe tercümesi, Sufi Kitap tarafından neşredilecek olan Cemâl-i Halvetî'nin Arapça külliyatının ilk kitabını oluşturmakta.

Şemsiyye Hz. Ebubekir'in 100 Sözü ve Şerhi şeklinde adlandırdığımız bu kıymetli eserin Türkçemize kazandırılması çok önemli bir hizmettir. Osmanlı topraklarında en fazla rağbet gören bir tarikatın önemli rükünlerinden biri olan ve İstanbul'daki tekkelerin merkezi kabul edilen Koca Mustafa Paşa Âsitanesi'nin kurucusu Cemâl-i Halvetî'nin eserlerine dair bildiklerimiz sınırlıdır. İşte, Fakirullah Yıldız, Ömer Çınar ve Abdullah Yasiroğlu tarafından İstanbul yazma eserler kütüphanelerinde dağınık bir halde bulunan hazretin Arapça eserleri toplanarak bunları bir seri şeklinde neşredecek bir proje hayata geçirilmiştir. Büyük bir dikkat, özveri ve titizlikle yapılan bu kıymetli etüt, hakikatten kültür ve irfan hayatımıza çok nitelikli bir katkıdır. Sufi Kitap, bugüne kadar telifatına dair çok az şey bildiğimiz Cemâl-i Halvetî'nin bu kıymetli eserlerini basmayı bir vazife telakki etmektedir. Böylece Osmanlı tasavvuf dünyasının maruf bir ismine dair gün yüzüne çıkan ve Türk okuru ile buluşan bu değerli çalışma, Halvetîlik yolunun esaslarına dair çok önemli malumatı ortaya koymaktadır.

Şemsiyye adıyla neşredilen bu eser, İstanbul'da üç farklı kütüphanede bulunan Arapça yazma eserler bir araya getirilmek suretiyle oluşturulmuştur. Halvetîliği İstanbul'da kökleştiren Cemâl-i Halvetî'ye dair yayınların birkaç adette kaldığı böylesi bir zeminde hem yazar hem de kitap muhtevası son derece önemli ve dikkat çekicidir. Hz. Ebubekir'e isnat edilen 100 özlü sözün ve 100 esaslı şerhin yer aldığı bu kitapta Osmanlı Halvetî tarikatının önemli erkanından birinin tasavvuf anlayışı ve bu anlayışı şekillendiren referans kaynaklarını görmek okurlar için şayan-ı dikkat bir keyfiyet. Hatta, insanın ruhuna işleyen bu zebercetten sözlerin izahı ve işaret ettiği dolaylı ve batınî anlamları ise tasavvufa merak duyan, tasavvufla iştigal eden ve daha da ötesi mutasavvıflar ve dervişler için ise bir kılavuz hüviyetindedir. Daha önce hiçbir şekilde yayınlanmamış bu sahih ve orijinal eser, günümüze akseden Osmanlı tasavvuf zihniyetinin köklerini de gözler önüne serer.