Salih Münir Paşa

Salih Münir Paşa, Osmanlı devlet adamı, şair ve besteci Mahmud Celaleddin Paşa’nın oğludur. Genç yaşında devlet hizmetine girmiş ve kısa sürede yükselmiştir. Babasının 1891’de Ticaret ve Nafıa Nazırı olmasından sonra onun yerine Bursa valiliğine getirilmiş ve 1897 yılına kadar bu görevde kalmıştır. Salih Münir Paşa II. Meşrutiyet sonrasındaki iktidar ve söylem değişikliğinin gölgesinde kalmışsa da Osmanlı diplomasisinin önemli bir figürüdür.  II. Abdülhamid döneminde Paris sefirliği görevinde bulunmuş ve kendisine sıradan bir elçi olmanın ötesinde, ülkeden “firar eden” Jön Türklerin payitahta geri dönmelerini sağlamak ve meşrutiyet yanlısı paşaların yurt dışındaki faaliyetlerini önlemek gibi özel bir görev verilmiştir. Dr. Kasım Hızlı, geniş bir arşiv taraması ve titiz bir çalışarak sonucunda ortaya koyduğu Sultanın Sefiri Salih Münir Paşa adlı bu eserde II. Abdülhamid döneminin nüfuzlu bürokratlarından Salih Münir Paşa’nın hayatını ve özellikle Paris’teki elçilik yıllarını ele alıyor. II. Meşrutiyet sonrasında siyaset sahnesinden çekilmek zorunda kalan Salih Münir Paşa’yla ilgili iddiaları tarafsız bir gözle inceliyor ve Osmanlı’nın son dönemine iz bırakmış bu diplomatı ön kabullerden uzak ve nesnel bir şekilde değerlendirerek tarih yapbozunda bir parçayı daha yerli yerine yerleştiriyor.

II. Abdülhamit tarafından Paris sefirliğine tayin edilen ve uzun yıllar bu görevi sürdüren Salih Münir Paşa’nın hayatı pek çok açıdan incelenmeye değerdir. II. Abdülhamit’in Salih Münir Paşa’yı Paris’e gönderirken kendisine yüklediği misyon sıradan bir elçinin görev tanımını oldukça aşmakta ve bu durum Paşa’yı dönemin kilit adamlarından biri konumuna getirmektedir. II. Abdülhamit döneminin en önemli diplomatlarından Salih Münir Paşa’nın kapsamlı bir biyografisi olan bu kıymetli eser, uzun bir ömür süren ve dört farklı döneme (Tanzimat, II. Abdülhamit, II. Meşrutiyet ve Cumhuriyet) tanıklık eden Salih Münir Paşa nezdinde tarihimizdeki bu kritik devreleri daha iyi anlamak için bizlere eşsiz bir fırsat sunuyor.