Mehmet Esad Safvet Paşa

19. yüzyıl Osmanlı İmparatorluğu için oldukça çalkantılı bir dönem olmuştur. Bir yandan içerideki isyanlar ile uğraşan devlet diğer yandan da “Büyük Güçlerin” siyasi ve askerî müdahalelerine karşı koymaya çalışmaktaydı. İmparatorluğun ayakta kalması için gerekli görülen reformların hayata geçirilmesi süreci de Osmanlı bürokrasisinde farklı tecrübelerin yaşanmasına neden olmuştur.  Bu eser, Sultan II. Mahmud döneminde Osmanlı bürokrasisine dâhil olan ve Sultan II. Abdülhamid döneminde sadrazamlığa yükselene kadar bürokratik basamakları yavaş ama emin adımlarla çıkan Mehmed Esad Safvet Paşa’nın hayatını ele almaktadır. III. Selim ve IV. Mustafa haricinde 19. yüzyılda Osmanlı tahtına çıkan bütün padişahlara hizmet eden Safvet Paşa, Osmanlı İmparatorluğu’nun bu asırda yaşadığı değişim ve dönüşümün önemli tanıklarından biri olmuştur. Dr. Hasan Ali Çakmak, Bâbıâli’de Bir Ömür: Mehmed Esad Safvet Paşa isimli bu çalışmasıyla, Osmanlı arşiv belgeleri ve ikincil literatürün yardımıyla Safvet Paşa’nın hayatını ve bürokratik kariyerini tüm detaylarıyla ortaya koyarken Osmanlı İmparatorluğu’nun 19. yüzyıl boyunca geçirdiği dönüşümün izlerinin de arka planda takip edilebilmesini sağlıyor.Demirkent Eğitim ve Araştırma Vakfı’nın verdiği 2023 Prof. Dr. Işın Demirkent Tarih Ödülü sahibi bu eser, Safvet Paşa’nın yaşamı üzerinden 19. yüzyıl Osmanlı tarihini farklı bir açıdan okuma imkânı sunuyor.

Mehmed Esad Safvet Paşa, Sultan II. Mahmud döneminde bürokrasiye giren ve Sultan Abdülmecid ile Sultan Abdülaziz dönemlerinde önemli görevler üstlenen bir kişidir. II. Abdülhamid döneminde sadrazamlığa yükselen ve imparatorluğun 19. yüzyıl boyunca geçirdiği dönüşümün bizzat içinde bulunan Safvet Paşa bazen de karar alma mekanizmasının içinde yer alıp sürecin bir parçası olmuştur. Dr. Hasan Ali Çakmak’ın kaleme aldığı bu değerli biyografi, Osmanlı İmparatorluğunun “en uzun yüzyılı”nı anlamdırma konusunda mevcut literatürde önemli bir boşluğu dolduracaktır.

Osmanlı İmparatorluğu’nun son yüzyılına bizzat devlet bürokrasisinin çeşitli kademelerinden tanıklık eden Safvet Paşa’nın hayatını kaleme alan Dr. Hasan Ali Çakmak, arşiv belgeleri ve ikincil literatürün yardımıyla Safvet Paşa’nın hayatını ve bürokratik kariyerini tüm detaylarıyla ele almıştır. Devletin Tanzimat ve I. Meşrutiyet dönemlerinde geçirdiği dönüşümü Safvet Paşa’nın biyografisi üzerinden eserine yansıtan yazar, son dönem Osmanlı tarihi üzerine önemli bir çalışma ortaya koymuştur.