Kısa I. Dünya Savaşı Tarihi

28 Haziran 1914… Avusturya-Macaristan Veliahdı Franz Ferdinand ile eşi Sophie’nin Saraybosna gezisi sırasında uğradıkları suikast sonucu hayata veda ettikleri gün… Suikastın, Avusturya-Macaristan’ın egemenliği altında bulunan Bosna-Hersek’in kendisine bırakılmasını isteyen Sırbistan'ın yönlendirdiği bir grup milliyetçi genç tarafından gerçekleştirildiği bilinmektedir. 29 Haziran’da başlayan karşılıklı tepkiler sonucunda bir dünya savaşına neden olan bu olay, hiç de basit bir gerekçeye sahip değildi. Franz Ferdinand ile eşi Sophie’yi öldüren Gavrilo Princip, sadece bir figürandı. Veliahdı öldüren silah, 16. yüzyılda imal edildi, 17. yüzyılda çekildi, tetiğine 18. yüzyılda basıldı ve namludan çıkan mermi 19. yüzyılı baştan sona geçerek 1914 yılında Ferdinand’a saplandı. İlkin Başar Özal, Kısa I. Dünya Savaşı Tarihi isimli kitapta farklı bir anlatım tekniği deniyor. On beşinci yüzyıldan başlayarak Büyük Savaş’a giden sürecin ayrıntılarını gözler önüne seriyor ve sadece bir kronolojik akış vermenin ötesine geçerek her cepheyi ayrı ayrı ele alıyor. Batı ve Doğu Cephelerinin gölgesinde kalan çatışmaları; Osmanlı’nın kuvvetli bir direniş gösterdiği Çanakkale’yi, hep hüzünle hatırladığımız Sarıkamış’ı ve devamında Kafkas İslam Ordusu’nun ilerleyişini, Mısır’da Kanal’a yapılan taarruzu, İngilizlere karşı kazanılan Kutü’l-Amare Zaferi’ni, Fahrettin Paşa’nın efsanevi Medine Müdafaası’nı, Balkanlarda, İtalya’da, Afrika’da, Uzakdoğu ve Pasifik’te yaşanan çatışmaları, ayrıca hava ve deniz savaşlarını da canlı tasvirlerle, son derece akıcı bir biçimde anlatıyor. 

Ülkemizde I. Dünya Savaşı ile ilgili yerli çalışmalar, bütünü vermekten ziyade belirli cephelere yönelmiş kitaplardır genellikle. Kısa I. Dünya Savaşı Tarihi kitabı ise dünya tarihinin en önemli olaylarından biri olan bu ilk topyekün savaşı, öncesi ve sonrasıyla, tüm cepheleriyle derli toplu biçimde aktarıyor ve her cepheyi ayrı bir başlık altında kendi kronolojisi içinde anlatıyor.

Ülkemizde I. Dünya Savaşı ile ilgili yerli çalışmalar, bütünü vermekten uzak. Daha ziyade Kanal ve Çanakkale gibi bilinen belirli cephelere yönelmiş durumda. Ancak İlkin Başar Özal, her cepheyi ayrı bir başlık altında incelerken okurlara toplu bir anlatım sunuyor. Akademik kimliğinin yanı sıra belgesel metin yazarlığı da bulunan Özal, akademik bir eserdeki sıkıcı dilden uzak, rahat okunan bir metin önümüze koyuyor.