Kalbin Anlamı

"Dikkat ediniz! Kula kalbiyle iman etmek emredilmiştir. Kalp, Allah’tan sakınmanın, dinginlik duygusunun, Allah korkusuyla titremenin, Allah’a yönelmenin, yumuşamanın, itminanın, huşunun, arınmanın ve temizlenmenin yeridir." Cenab-ı Hakk'ın tecelligâhı olan bu mukaddes makamı, kalbimizi ne kadar tanıyoruz?  Kalbin içinde bulunan mekânlar ve duraklar nelerdir? Bunlar hangi kavramlarla izah edilir? Sadr, lüb ve fuad kalpten farklı mıdır? İlham ve keşfe mazhar olmada kalbin rolü nasıldır? Şeytan kalbe nasıl vesvese verir ve hangi noktalardan müminlere hücum eder? Kalpler nasıl evrilip çevrilir ya da yerli yerinde sabit kadem olur?  Tasavvuf tarihinde velayet teorisi denince akla gelen ilk isim ve Muhyiddin İbn Arabî'nin görüşlerini de etkilemiş sufilerden biri olan Hakîm et-Tirmizî’nin Kalbin Anlamı adıyla dilimize kazandırılan bu kitabı bizleri, Hz. Peygamberin buyurduğu "Takva kalptedir." hadisinden yola çıkarak gönül dünyasının derinliklerine götürmekte. Bu kıymetli klasik eser, tasavvuf alanında özgün çalışmalarıyla tanınan Prof. Dr. Ekrem Demirli'nin etkileyici üslubu ve çevirisiyle okurla buluşuyor.  

İlk dönem mutasavvıflarından özellikle veli ve velayet teorisi hakkında öncü isim olan Hakîm Tirmizî'nin aslında çoğu kere aynı anlamda kullanılan kalbin makamları hakkında yazdığı oldukça kıymetli eseri, ülkemizde tasavvuf alanında en muteber isimlerden biri olan Ekrem Demirli'nin çevirisiyle okurun karşısına çıkıyor. Kitapta kalbin dört makamı olan sadr, lüb, fuad, kalp ayrıntılarıyla ele alınmakta. Aynı zamanda bu kavramlar Kur'an ayetleriyle delillendirilerek zihinlerde ayrı ayrı yer etmesi sağlanıyor. Bu yönüyle hem tasavvuf tarihi ve kültürü hakkında bilgi sahibi olurken hem de Kur'an ayetleriyle bağımızı geliştirecek evsafta nitelikli bir klasik kitaplığımızda yerini alıyor.

Özellikle “hatmü’l-evliyâ” konusundaki fikirleriyle dikkati çeken Hakîm Tirmizî'nin velilik konusunda ortaya koyduğu görüşler kendisinden sonra mutasavvıfları geniş ölçüde etkilemiştir. Nitekim Muhyiddin İbnü’l-Arabî onun bu nazariyesine büyük önem vermiştir. İlk dönem mutasavvıflarından Hakîm Tirmizî'nin kalp ve kalbin makamlarını tafsilatlı bir biçimde incelediği Kalbin Anlamı isimli bu çalışmada sadr, lüb ve fuad gibi yer yer kalp yerine kullanılan bu kavramları derinlemesine okuyacak ve aralarındaki anlamlı farkları müşahede edeceğiz. Bu kıymetli çalışmayı Muhyiddin İbn Arabî ve tasavvuf felsefesi hakkında yoğunlaştığı çalışmalarıyla yakinen tanıdığımız Prof. Dr. Ekrem Demirli orijinal dili Arapçadan dilimize kazandırdı.