İslam’da Ahlak ve Ahlak Ekolleri

“Ben ancak güzel ahlakı tamamlamak üzere gönderildim.” “Din, güzel ahlaktır.” Hz. Muhammed (sav)    Ahlak, beşere insanlık ve eşref-i mahlukatlık yolunda rehberlik eden başlıca değerlerinden biridir. Kişilere ve toplumlara değer kazandıran; onları güvenilir, itibarlı ve şerefli kılan; şahsî ve içtimaî hayatı düzenleyen ana unsur güzel ahlaktır. Hadis-i şeriflerde de Peygamber Efendimizin (sav) çokça zikrettiği güzel ahlak, bu özellikleriyle en önemli değer, hatta ibadet kabul edilir.   Bilindiği üzere her toplumun, her kavmin kendine göre bir ahlakı vardır. Hatta tarihin çeşitli dönemlerinde belirli işlerde tutulan ahlakî yöntemlerin bazı değişikliklere uğradığı da görülür. O halde ahlak değişken midir?  Tasavvuf kültürü ve tarihi alanında önemli bir araştırmacı ve akademisyen olan Prof. Dr. Süleyman Uludağ, İslam’da Ahlak ve Ahlak Ekolleri’nde, “Ahlak nedir?", "Kültürden kültüre değişir mi?", "Tasavvufun ve felsefenin ahlaka bakış açısı nasıldır?” sorularına genelde İslamî, özelde ise tasavvufî ve felsefî açıdan cevaplar sunuyor. İslam ahlakının mahiyeti ve esasları, manevî arınmanın nasıl başladığı ve ilerlediği, tasavvufî bağlamda ahlak öğretilerinin hangi temeller üzerine inşa edildiği gibi merak edilen konulara ve aslında insanlığın özünü oluşturan ahlak anlayışının insan hayatına nasıl yansıdığına dair kuşatıcı bir bakış ortaya koyuyor.   Ahlak, toplumu ve insanı inşa eden temeldir. Tasavvufî terimle "edep"de bu temelin "süsü"dür.

Ahlak bahsi İslamiyet'te ve tasavvufta üzerinde çok durulan ve dahi konuşulan bir mevzudur. Gerek hadis-i şeriflerde ve gerekse mutasavvıfların kitaplarında ahlak bahsi genişçe anlatılır. İbadetin, güzel ahlak sahibi olmaya yardımcı olması gerektiği ve güzel ahlak olmadan ibadetin bir mahiyetinin olmadığı vurgulanarak ahlakın önceliği bu kıymetli eserde çok güzel işlenmiştir.