Hıtayname

Hıtâynâme, Ali Ekber tarafından 16. yüzyılın başlarında yazılmış, adını merkezi Pekin olan Sarı Nehir ile Çin Seddi arasındaki bölgeden alan ve önce Yavuz Sultan Selim’e ardından Kanuni Sultan Süleyman’a sunulan bir seyahatnamedir. Aynı zamanda Çin’in yönetim şekli hususunda vermiş olduğu önemli bilgiler nedeniyle bir siyasetname niteliği de taşımaktadır. Dr. Deniz Erçavuş ve Şeyda Arısoy tarafından Farsçadan çevrilerek yayına hazırlanan bu seyahatnamede; Çin’in sınırları, Çin’e giden yollar, farklı dinleri, İslamiyet’in Çin’deki durumu, şehirleri, hisarları ve onların düzeni, saltanat sistemi, posta teşkilâtı, ordu teşkilâtı, şehirlerdeki hazineleri, Çin hakanının sarayı, hazinesi ve hizmetçileri, Çin zindanları, bayramları, Çin ülkesinin on iki kısmı, ziyafetleri, saygı gösterme tarzları, ilim ve sanatları, tedavi yöntemleri, takvimleri, kanunları, hattathaneleri, Çin’e gelip giden halk, Kalmuklar, Tibetliler ve Hintliler ile ilişkileri, tarım ve mahsulleri, para birimleri ve resim atölyeleri hakkında çok değerli bilgiler verilmektedir. Eser ihtiva ettiği bu bilgiler sebebiyle en önemli Çin tarihi kaynaklarından biri olma özelliğini de taşımaktadır. Timaş Akademi, günümüz dünyasının süper güçlerinden biri olan Çin’in 16. yüzyılda nasıl siyasi ve sosyal bir yapıya sahip olduğunu merak eden okurların elinden bırakmayacakları bir eserle koleksiyonunu genişletmeye devam ediyor.

Bu eser, Yavuz Sultan Selim döneminde Çin'e giden bir heyette yer alan Ali Ekber'in bu seyahat sırasında edindiği bilgileri daha sonra bir kitap haline getirerek Padişah'a sunması sonucunda ortaya çıkmıştır. 16. yüzyılın başında Hıtay ülkesini, yönetim ve yaşayış tarzlarını ve geleneklerini anlamamızı sağlayan bu eser, Osmanlı'nın doğuya olan ilgisinin bir parçası olarak önümüzde durmaktadır. Bu çalışma, Osmanlı'nın Doğu'yu öğrenme ve anlamlandırma çabasının bir ürünüdür.

Kitap, 16. yüzyıl başında Çin toprakları ve bu bölgede yaşayan Hıtaylar hakkında ayrıntılı bilgiler vermektedir. Bu bölgedeki toplulukların yaşayışları, yönetim şekilleri ve geleneklerinin detaylı bir şekilde anlatıldığı eser, 20 ayrı bölümden oluşmaktadır. Dr. Deniz Erçavuş ve Şeyda Arısoy'un Farsçadan çevirip eser hakkında bir giriş yazarak yayına hazırladıkları bu eser, siyasetname literatürüne önemli bir katkı sağlayacaktır.