Derviş Pusulası

Derviş Pusulası başlığıyla neşredilen bu güzide eser, tasavvuf semasının “bâzu’l-eşheb”i yani “beyaz şahini” yüce veli Abdülkâdir-i Geylânî hazretlerinin el-Gunye li-tâlib-i tarîk-ı hakk adlı eserinin son kısmı olan Tasavvuf Kitabı’dır. Bu önemli eserde Geylânî hazretleri, tasavvufun bir takım temel ıstılahlarına, kavramlarına açıklık getiriyor. Daha sonra sufilerin hem kendi içlerinde hem de sosyal hayatta takınması gerekli olan tavırlarını öyle detaylı bir surette anlatıyor ki bu eser tasavvuf yoluna sülük eden dervişlerin en temel rehberi haline geliyor.  Sünnet-i seniyyeye ittiba eden insan kemal vasıflar kazanır; gerçek kulluğa giden yollar da esasen sünnet-i seniyyeden geçer. İşte tarikat adabı haddi zatında müntesiplerine en baştan itibaren sünnet yörüngeli bir hayatı talim ve terbiye eder. Elinizdeki kitap bu anlamda tam da toplum içerisinde kılavuzluk görevi ifa eden hakiki mürşitlerin ve hakiki dervişlerin hem Allah’ın hem de Allah’ın kullarının haklarını ne şekilde gözetmesi gerektiğini gösteriyor. Yemek yeme adabı, arkadaşlık adabı, zikir ve sema adabı gibi gündelik edepleri izah ederken tasavvuf yolunda ilerlemek isteyenler için gerekli olan mücahede, tevekkül, güzel ahlak, şükür, sabır, rıza ve sıdk gibi kavramları da şerh ediyor.   

Bu kitap tarikatların teşekkülündeki iki önemli unsurun; yani mürşitlerin ve müritlerin ilişkilerini düzenlemesi, mürşitlerin müritleri üzerindeki hakları, tesirleri ve davranışlarının yanı sıra, müritlerin ise mürşitlerine yönelik dikkat etmesi gereken hususlara odaklanmıştır. Tarikatların adabı, güzel ahlak, dervişlerin toplumsal hayatın içerisinde toplumsal zümrelerle olan münasebetleri ve nefse karşı yapılması gereken müessir mücahede yöntemlerini izah etmesi bakımından fevkalade şayan-ı dikkat ve ehemmiyet bir eserdir.

Abdülkadir-i Geylânî Hazretleri velayet basamaklarının en tepesindeki zirve isimlerden biridir. XII. asırda Bağdat'ta minber ve kürsülerde yükselen bu muhlis, muhrik ve müthiş sada asırlardır ihtizazını devam ettirmekte ve ölü gönüllere adeta hayat üflemektedir. Şeytanın ve nefsin iğvalarından ve korkunç hilelerinden sürekli mağlup olan Âdemoğullarına hususiyle, Hz. Muhammed ümmetine hitap eden bu samimi ses, gerçek imanı, takvayı, verayı ve ihlası en coşkun mertebede anlatmakta. İşte Geylânî Hazretlerinin bu eseri de esasen el-Gunye li-tâlibi tarikı'l-Hakk adlı mufassal eserinin son kısmı olan Tarikat edeplerine ve bahusus Kâdiriyye tarikatının üssü'l-esası olan mevzulara odaklanan bir eserdir. Bu eser müşid ve mürid ilişkilerini ve insana necata ulaştıran yedi esaslı kavramı izah etmekle kalmıyor, okuyanların günahkar ve bitap ruhlarını da tamir ediyor.