Atatürk’e Suikast ve Sadakat

1935 yılı Ağustos ayında Türk hükümeti gelen bir ihbarla alarma geçer. İhbarı yapanlara göre birkaç kişilik bir ekip Beyrut'tan vapura binerek Atatürk'e suikast düzenleme maksadıyla yola çıkmıştır. Aldığı duyum üzerine hemen harekete geçen hükûmet bir dizi tedbir alır, Cumhurbaşkanı’nın güvenliğini sağladıktan sonra başarıya ulaşamayan bu suikast planının arkasında kimin olduğunu aydınlatmaya çalışır. Soruşturma esnasında bazı devlet adamlarının adının olaya karışması skandalın daha çok büyümesine sebep olur. Yazılı basının bu haberi manşetlere taşımasıyla birlikte, söz konusu girişim halkın da tepkisini çeker. Bütün bu sürecin belki en ilginç yanı ise suikast ihbarını yapan makamın İngiliz Büyükelçiliği olmasıdır. 1935 Meçhul Bir Suikastın Kronolojisi Atatürk'e Suikast ve Sadakat, diğer teşebbüslerin gölgesinde kaldığı için pek bilinmeyen bir suikast girişiminin tüm detaylarını arşiv belgelerinin ışığında gün yüzüne çıkarıyor. İhbarın yapıldığı ilk andan mahkeme safhasının sonuna kadar süreci bütünüyle ele alıyor. Prof. Dr. Ali Satan’ın İngiliz ve Türk arşivlerini tarayarak, kuyumcu titizliğiyle üzerinde çalıştığı bu eser yalnızca söz konusu suikast teşebbüsünü değil, daha büyük çerçevede Atatürk dönemi Türkiye'sini, özellikle bürokrasinin işleyiş biçimini anlama olanağı sunuyor. Cumhuriyetin 100. yıl dönümüne yaklaştığımız şu günlerde bunu kavramak her zamankinden daha çok önem arz ediyor zira bu suikast gerçekleşseydi yeni kurulmuş cumhuriyetin kaderi bambaşka bir yöne doğru seyredecekti.  

• Atatürk'e yönelik tertip edilen suikastlar arasında pek bilinmeyen bir suikast girişimine ışık tutuyor.
• Türk ve İngiliz arşivlerindeki belgeleri harmanlayarak kullanıyor.
• Suikast girişimini, ihbarın yapıldığı ilk andan mahkeme safhasının sonucuna kadar anlatarak süreci en başından sonuna kadar ele alıyor.
• Söz konusu suikast girişimi üzerinden dönem Türkiye'sinin dışişleri politikasına, özellikle İngiltere'yle olan münasebetlerine dair analizler yapıyor.

Prof. Dr. Ali Satan Cumhuriyet tarihinin önemli fakat geri planda kalmış, unutulmuş olaylarından birini tekrar gün ışığına çıkarıyor. İngiliz Dışişleri Bakanlığı Arşivinde bulduğu belgelerle ilgisini çeken bu olayı, Türk arşivinde bulduğu belgelerle izini sürmeye devam ederek bütün veçheleriyle ortaya koyuyor. Üzerinde kuyumcu titizliğiyle çalıştığı bu eser yalnızca söz konusu suikast teşebbüsünü değil, daha büyük çerçevede Atatürk dönemi Türkiye'sini anlama olanağı sunuyor.